Balkamgar, Balmajuri Nibandh Marathi – मित्रांनो आज “बालकामगार, बालमजुरी निबंध मराठी “ या विषयावर निबंध मराठी मध्ये पाहणार आहोत तरी हा निबंध तुम्हाला आवडेल अशी आशा करून आपण निबंधास सुरवात करूया.
Contents
Balkamgar, Balmajuri Nibandh Marathi
आपल्या देशात देवाच्या बाल रूपाची अनेक मंदिरे आहेत. जसे बाल गणेश, हनुमान, श्रीकृष्ण इत्यादी. आपल्या देशात मुलांना देवा घरची फुले म्हटले जाते.
ध्रुवबाळ, भक्त प्रल्हाद, लव कुश, अभिमन्यू या सारखे अनेक बालक भारतीय संस्कृतीत होऊन गेलेत. परंतु आजच्या काळात भारतात गरिबी ची स्थिती मोठ्या प्रमाणात आहे. देशातील गरीब मुलांची स्थिती चांगली नाही.
बालश्रम व बालकामगार आपल्या देशाची मोठी समस्या आहे. बाल मजुरी मुळे गरीब मुलांचे भविष्य अंधकामय होत आहे. 14 ते 18 वर्षाच्या लहान मुलांद्वारे काम करून घेणे म्हणजेच बाल मजुरी होय.
बालकामगार, बालमजुरी निबंध मराठी
कमी वयात काम करणाऱ्या या मुलांना बालकामगार म्हटले जाते. कोणत्याही राष्ट्राच्या विकासासाठी तरुण व लहान मुलांची शक्ती खूप उपयुक्त असते.
परंतु आपल्या देशातील काही लोक थोड्या पैशांच्या हव्यासापोटी आपल्या मुलांना बालमजुटी च्या कामाला लाऊन देतात. कमी पैशात कामगार मिळाल्याने हॉटेल, कारखाने व दुकानीचे मालकी या मुलांना कामावर ठेवून घेतात.
आज आपल्या देशातील गरीब मुले हॉटेल, कारखाने, दुकानी, धार्मिक स्थळ व इतर ठिकाणी कामे करतांना दिसतात. काही मुले तर मोठ मोठ्या कारखान्यामध्ये धोकादायक कामगिटी करतानाही दिसून जातात.
Balkamgar, Balmajuri Nibandh Marathi
भारतीय राज्यघटनेच्या 1950 च्या कलम 24 नुसार 14 वर्षाखालील कोणत्याही बालकाला कारखान्यात काम दिले जाणार नाही. व जर कोण्या कारखान्यात या कायद्याचे उल्लंघन होताना आढळले. तर भारतीय विधिमंडळाने फॅक्टरी अॅक्ट 1948 आणि चिल्ड्रेन अॅक्ट 1969 मध्ये तरतुदी करून फॅक्टरी मालकावर दंड व कारावासाची शिक्षा सुनावली आहे. भारतीय राज्यघटनेच्या कलम 45 नुसार प्रत्येक राज्य शासनाचे कर्तव्य आहे की त्यांनी आपल्या राज्यातील विद्यार्थ्यांच्या निशुल्क शिक्षणाची व्यवस्था करावी.
बालकामगार व बाल मजुरी ही समस्या फक्त भारतात नसून जगातील अनेक विकसनशील देशात मोठ्या प्रमाणात आहे.
गरिबी रेषेखालील आई – वडील आपल्या मुलांच्या शिक्षणाचा खर्च करू शकत नाहीत. या शिवाय जीवन जगण्यासाठी पेश्यांची देखील आवश्यक असते.
बालकामगार, बालमजुरी निबंध मराठी
म्हणूनच आपल्या मुलांना शाळेत पाठवण्याची गरीब आईवडील कामावर पाठवतात. मागील काही वर्षात शासनाच्या प्रयत्नामुळे देशातील बालकामगारांची संख्या बरीच कमी झाली आहे. भारत शासनाचे हे काम प्रशंसनीय आहे.
आपल्या देशात आता प्राथमिक व माध्यमिक शिक्षण मोफत करण्यात आले आहे. या शिवाय शाळेतच मुलांना मध्यान भोजनाची व्यवस्था करण्यात येते. परंतु अजूनही देशात बालकामगाटांची समस्या आहे. या गंभीर समस्या वर लवकरात लवकर उपाययोजना करायला हवी. व भारत शासनाच्या या कार्यात सहयोग करणे देशातील नागरिकांचे देखील कर्तव्य आहे.
तर मित्रांना “Balkamgar, Balmajuri Nibandh Marathi” हा निबंध आवडला असेल तर तुमच्या मित्रांना शेअर करायला विसरू नका धन्यवाद.
मित्रांनो, तुमच्याकडे “बालकामगार, बालमजुरी निबंध मराठी” मराठी मध्ये काही अजून माहिती तुम्हाला सुचले असतील तर आम्हाला तुमच्या शब्दात आम्हला इमेल द्वारे नक्की पाठवा.
तुमच्या नावासह निबंध नवीन लिहिला जाईल. तो कोठून कॉपी केल्यास आम्ही घेत नाही.
काही अडचण येत असेल तर तुम्ही आम्हाला कमेंट करून विचारू शकता. आम्ही आपल्या प्रश्नांची उत्तर निश्चितपणे देऊ.
बाल मजुरी म्हणजे काय?
14 ते 18 वर्षाच्या लहान मुलांद्वारे काम करून घेणे म्हणजेच बाल मजुरी होय.
कायद्याची स्थापना झाली कधी झाली?
१९८६ साली गुरुपदस्वामी कमिटीने मांडलेल्या मुद्दयांवरुन, बालमजुर (थोपवणे व कमी करणे) कायद्याची स्थापना झाली
बालकामगार, बालमजुरी – निबंध मराठी
परिचय: बालकामगार किंवा बालमजुरी म्हणजेच लहान मुलांना त्यांची वयाची आणि शारीरिक क्षमता ओलांडून काम करणे. समाजातील काही भागांमध्ये हे प्रचलित आहे, जिथे मुलांना शिक्षणाऐवजी काम करायला लावले जाते. हे एक गंभीर सामाजिक आणि नैतिक समस्या आहे. बालमजुरी न फक्त मुलांच्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्याला हानी पोचवते, तर त्यांच्या भविष्यासाठीही धोक्याचे ठरते.
बालमजुरीचे कारणे:
-
गरीबी: बालमजुरीचे मुख्य कारण गरीबी आहे. गरीब कुटुंबांमध्ये मुलांना कामावर लावले जाते, कारण त्यांना घरातील उत्पन्न वाढवण्याची आवश्यकता असते. अशा कुटुंबांत मुलांच्या भविष्यासाठी शिक्षणापेक्षा पैसे कमवणे महत्त्वाचे मानले जाते.
-
सामाजिक परिस्थिती: काही समाजांमध्ये, मुलांना कामावर लावणे एक सामान्य गोष्ट म्हणून घेतली जाते. यामुळे त्यांना शालेय शिक्षणापेक्षा घरातील कामे किंवा इतर कामे महत्त्वाची वाटतात.
-
शिक्षणाचा अभाव: अनेक मुलांना शाळेतील प्रवेश मिळत नाही किंवा त्यांना योग्य शालेय वातावरण मिळत नाही. त्यांना लहान वयातच काम करायला लागते.
-
कृषी आणि कुटुंबातील परंपरा: काही कुटुंबात पारंपरिकपणे मुलांना शेतात काम करण्यास लावले जाते. त्यांना शाळेचे महत्त्व समजत नाही किंवा ते पारंपरिक जीवनशैलीनुसार काम करत राहतात.
बालमजुरीचे दुष्परिणाम:
-
शारीरिक आणि मानसिक समस्या: बालमजुरी मुलांच्या शरीरावर गंभीर परिणाम करू शकते. जास्त शारीरिक श्रम केल्याने मुलांचे शरीर कमी विकसित होऊ शकते. तसेच मानसिक दबाव आणि तणाव देखील मुलांना समोर येतो.
-
शिक्षणाचा अभाव: बालमजुरीमुळे मुलांना शाळेत जाण्याची संधी मिळत नाही, आणि त्यामुळे त्यांचे शिक्षण संपते. यामुळे त्यांचे भविष्य अंधकारमय होऊ शकते.
-
सामाजिक असमानता: बालमजुरीमुळे समाजातील असमानता आणखी वाढते. मुलांना शिक्षण न मिळाल्यामुळे त्यांना चांगल्या रोजगाराची संधी मिळत नाही, ज्यामुळे ते पुढे जाऊन पिढ्यानपिढ्या गरीबी आणि अन्यायाच्या चक्रात अडकतात.
-
जगण्याची गुणवत्ता कमी होणे: काम करणारे छोटे बालक जगण्याच्या मूलभूत अधिकारांपासून वंचित राहतात. त्यांना शारीरिक आणि मानसिक आरोग्याशी संबंधित अनेक अडचणी निर्माण होतात.
बालमजुरीवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी उपाय:
-
शिक्षणाची वाढ: सर्व मुलांना शिक्षण मिळवण्यासाठी सरकारने आणि सामाजिक संस्थांनी प्रयत्न केले पाहिजेत. मुलांना शाळेत पाठवण्यासाठी प्रोत्साहन दिले पाहिजे.
-
गरीबी निवारण: गरीबी कमी करण्यासाठी सरकाराने आणि सामाजिक संस्थांनी अधिक काम केले पाहिजे. गरीबी असलेल्या कुटुंबांसाठी आर्थिक मदत आणि रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करणे आवश्यक आहे.
-
बालकामगार विरोधी कायदे: भारतात बालमजुरी विरोधी अनेक कायदे आहेत, परंतु त्यांचे योग्य पालन करणे आवश्यक आहे. मुलांना कामावर लावणाऱ्या व्यक्तीला कठोर शिक्षा देणे आवश्यक आहे.
-
सामाजिक जागरूकता: समाजात बालमजुरीविषयी जागरूकता निर्माण केली पाहिजे. मुलांचे शिक्षण आणि हक्क यांचे महत्त्व लोकांपर्यंत पोहोचवणे आवश्यक आहे.
-
सुरक्षित कामकाजी वातावरण: बालकामगारांना कामाच्या ठिकाणी सुरक्षिततेची आणि आरोग्याची हमी दिली पाहिजे.
निष्कर्ष: बालमजुरी ही एक अत्यंत गंभीर समस्या आहे जी समाजाच्या भविष्यासाठी धोक्याची ठरू शकते. या समस्येवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी सरकार, सामाजिक संस्थांची आणि प्रत्येक व्यक्तीची भूमिका महत्त्वाची आहे. बालकांना शिक्षण, आरोग्य आणि त्यांचा हक्क देणे आवश्यक आहे. मुलांचे भविष्य उज्ज्वल बनवण्यासाठी बालमजुरीला नष्ट करणे अत्यंत आवश्यक आहे.