C V Raman Information In Marathi – सी. व्ही. रमण हे आधुनिक भारतातील एक महान वैज्ञानिक होते. सर चंदशेखर वेंकट रमण यांचा जन्म ७ नोव्हेंबर १८८८ साली तिरुचिरापल्ली तामिळनाडू येथे झाला.
विज्ञान क्षेत्रात त्यांनी आपलं महत्वपूर्ण योगदान दिलंय आणि आपल्या विविध संशोधनांमुळे विज्ञानाच्या दुनियेत आपल्या भारताला वेगळी ओळख मिळवून दिली.
C V Raman Information In Marathi
‘रमण प्रभाव’ (Raman Effect) हा त्यांचा संशोधनांपैकी एक महत्वपूर्ण शोध होता. त्यांनी हा शोध लावला नसता तर समुद्राच्या पाण्याचा रंग निळा का असतो हे आपल्याला कधी समजलच नसतं. ‘C V Raman Information In Marathi’
या शोधामुळे लाईट च्या नेचर आणि बिहेवियर बद्दल देखील हे कळलं की जेंव्हा लाईट पारदर्शी माध्यमातून सॉलीड, लिक्विड, आणि गैस मधून प्रवास करतो तेंव्हा तिच्या गुणांमध्ये बदल होतो. त्यांनी केलेल्या नवनवीन शोधांमुळे विज्ञान क्षेत्रात भारताला एक नवी दिशा मिळाली, देशातील विकासाला चालना मिळाली.
सी. व्ही. रमण यांनी लावलेल्या ‘रमण इफेक्ट’ शोधामुळे विज्ञान क्षेत्रात भारताला एक नवी ओळख मिळाली. २८ फेब्रुवारी १९२८ साली अपार कष्ट आणि प्रयत्नांच्या जोरावर त्यांनी ‘रमण इफेक्ट’ चा शोध लावला. दुसऱ्या दिवशी त्यांनी या शोधाची रीतसर घोषणा केली. त्यांच्या या शोधामुळे समुद्राच्या पाण्याचा रंग निळा का नवनवीन शोधांमुळे विज्ञान क्षेत्रात भारताला एक नवी दिशा मिळाली, देशातील विकासाला चालना मिळाली.
सी. व्ही. रमण महिती मराठी
सी. व्ही. रमण यांनी लावलेल्या ‘रमण इफेक्ट’ शोधामुळे विज्ञान क्षेत्रात भारताला एक नवी ओळख मिळाली. २८ फेब्रुवारी १९२८ साली अपार कष्ट आणि प्रयत्नांच्या जोरावर त्यांनी ‘रमण इफेक्ट’ चा शोध लावला. [C V Raman Information In Marathi]
दुसऱ्या दिवशी त्यांनी या शोधाची रीतसर घोषणा केली. त्यांच्या या शोधामुळे समुद्राच्या पाण्याचा रंग निळा का याचा आणि कुठलाही प्रकाश जेंव्हा एखाद्या पारदर्शी माध्यमातून परावर्तीत होतो तेंव्हा त्याच्या मूळ गुणधर्मात बदल होतो याचा शोध लागला.
‘नेचर’ या प्रतिष्ठित वैज्ञानिक पत्रिकेने या बातमीला प्रकाशित केले. त्यांच्या या शोधाला ‘रमण इफेक्ट’ (Raman effect) वा ‘रमण प्रभाव’ असे नाव दिल्या गेले. यानंतर ते एक महान वैज्ञानिक म्हणून ओळखले जाऊ लागले आणि त्यांची ख्याती जगभर पसरली. १९२८ साली सी व्ही रमण यांनी बैंगलोर स्थित साउथ इंडियन सायन्स असोसिएशन येथे आपल्या या शोधावर स्पीच दिले. पुढे जगातील अनेक प्रयोग शाळांमध्ये त्यांच्या या शोधावर संशोधन होऊ लागलं.
C V Raman Mahiti Marathi
सी. व्ही. रमण यांच्या या शोधामुळे आता लेजर संशोधनामुळे रसायन उद्योग आणि प्रदूषणाच्या समस्येत रसायनाची मात्रा कळण्यात मदत होते. विज्ञान क्षेत्रात सी. व्ही. रमण यांचा हा शोध म्हणजे अतुलनीय संशोधन होते.
त्यांच्या या शोधामुळे १९३० साली त्यांना प्रतिष्ठित अश्या ‘नोबेल पुरस्काराने गौरविण्यात आलं. सी. व्ही. रमण यांच्या या अद्वितीय शोधामुळे भारत सरकारने २८ फेब्रुवारी हा दिवस ‘राष्ट्रीय विज्ञान दिवस’ म्हणून साजरा करण्याची घोषणा केली. {C V Raman Information In Marathi}
रमण रिसर्च इंस्टीट्युट ची स्थापना :- १९४८ साली सी. व्ही. रमण यांनी विज्ञानाच्या विचाराला आणि संशोधनाला प्रोत्साहन देण्यासाठी रमण रिसर्च इंस्टीट्युट बैंगलोर (Raman Research Institute, Bangluru) ची स्थापना केली होती.
सी. व्ही. रमण महिती
१९३० साली प्रकाशाचे परावर्तन आणि रमण इफेक्ट’ सारख्या महत्वपूर्ण शोधा करता सी. व्ही. रमण यांना प्रतिष्ठेच्या अश्या नोबेल पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. हा पुरस्कार प्राप्त करणारे ते पहिले आशियाई होते.
विज्ञान क्षेत्रातील त्यांच्या महत्वपूर्ण योगदाना करता त्यांना १९५४ साली भारताच्या सर्वोच्च अश्या ‘भारतरत्न’ देऊन गौरव करण्यात आला. सी.व्ही. रमण यांच आख्ख आयुष्य प्रयोगशाळेत गेलं.
वयाच्या ८२ व्या वर्षी रमण रिसर्च इंस्टीट्युट, बैंगलोर इथं आपल्या प्रयोगशाळेत काम करत असतांना त्यांना हृदयविकाराचा तीव्र झटका आला आणि ते खाली कोसळले, २१ नोव्हेंबर १९७० ला त्यांनी अखेरचा श्वास घेतला. “C V Raman Information In Marathi”
सर चंदशेखर वेंकट रमण यांचा जन्म कधी झाला?
सर चंदशेखर वेंकट रमण यांचा जन्म ७ नोव्हेंबर १८८८ साली तिरुचिरापल्ली तामिळनाडू येथे झाला.
सर चंदशेखर वेंकट रमण यांचा मृत्यु कधी झाला?
सर चंदशेखर वेंकट रमण यांचा मृत्यु २१ नोव्हेंबर १९७० रोजी झाला.
सी. व्ही. रमन: माहिती
पूर्ण नाव: चंद्रशेखर वेंकट रमन
जन्म: ७ नोव्हेंबर १८८८, तामिळनाडू, भारत
मृत्यू: २१ नोव्हेंबर १९७०, बंगलोर, भारत
प्रसिद्धि: फिजिक्सचे महान शास्त्रज्ञ, रमन प्रभावाच्या शोधासाठी प्रसिद्ध
नागरीक: भारतीय
परिचय:
सी. व्ही. रमन हे भारतीय शास्त्रज्ञ आणि भौतिकशास्त्रज्ञ होते. त्यांना “रमन प्रभाव” (Raman Effect) या शोधामुळे जागतिक कीर्ती मिळाली. १९३० मध्ये त्यांनी “रमन प्रभाव” शोधला आणि यासाठी त्यांना नोबेल पारितोषिक मिळालं. ते भारतीय भौतिकशास्त्राचे एक महत्त्वपूर्ण योगदान करणारे शास्त्रज्ञ होते.
शैक्षणिक आणि व्यावसायिक जीवन:
चंद्रशेखर वेंकट रमन यांचा जन्म ७ नोव्हेंबर १८८८ रोजी तामिळनाडूच्या तिरूचिरापल्ली या शहरात झाला. त्यांच्या कुटुंबात शास्त्रज्ञानाशी संबंधित वातावरण होते, त्यामुळे त्यांना लहानपणापासूनच विज्ञानाची गोडी लागली.
-
शिक्षण:
रमन यांनी मद्रास (तामिळनाडू) येथील प्रेसिडेंसी कॉलेजमध्ये शालेय शिक्षण घेतले आणि १९०४ मध्ये ते आयआयटी मद्रास (Indian Institute of Technology) मध्ये अॅडमिशन घेतले. त्यांनी बंगलोर येथील “वाडिया कॉलेज” आणि “किंग्ज कॉलेज” मध्येही शिक्षण घेतले.
त्यांच्या शैक्षणिक जीवनाची सुरुवात प्रगतीशील होती, आणि त्यांनी भौतिकशास्त्र आणि गणितातील उत्तुंग गुणवत्ता दाखवली. -
व्यावसायिक जीवन:
रमन यांनी १९१७ मध्ये कलकत्ता (कोलकाता) विद्यापीठात “विभाग प्रमुख” म्हणून काम सुरू केले. तेथूनच त्यांनी त्यांचे शास्त्रज्ञ म्हणून कारकीर्द सुरू केली. त्यांच्या कार्याचा मुख्य भाग प्रकाशाच्या गुणधर्मांचा अभ्यास करणे होता.
रमन प्रभाव:
रमन प्रभाव हा त्यांचा सर्वात प्रसिद्ध शोध आहे. १९२८ मध्ये त्यांनी हे शोधले की, जब प्रकाश एका द्रव किंवा सुसंगत पदार्थाच्या कणावरून जातो, तेव्हा त्याचे प्रमाण आणि वेग बदलतात. म्हणजेच, प्रकाशातील तरंगांची ऊर्जा बदलते आणि ते नवीन रंगाच्या स्वरूपात दिसू लागते. याला “रमन प्रभाव” म्हटलं जातं.
हा शोध वैज्ञानिक जगात क्रांतिकारी ठरला आणि रमन यांना १९३० मध्ये नोबेल पारितोषिक मिळालं. त्यांनी पदार्थाच्या संरचना आणि प्रकाशाच्या वर्तनाबद्दलची सखोल माहिती दिली.
इतर महत्त्वाचे कार्य:
-
रमन यांचा कार्यक्षेत्र न केवळ भौतिकशास्त्राशी संबंधित होता, तर त्यांनी ध्वनी, प्रकाश, आणि पदार्थाच्या इतर गुणधर्मांचा सखोल अभ्यास केला.
-
त्यांनी रमन रिसर्च इंस्टिट्यूट (1938 मध्ये स्थापनेला आले) स्थापनेचे नेतृत्व केले, जे भारतीय विज्ञानाच्या दृष्टीने एक महत्त्वाचे संशोधन केंद्र बनले.
उपलब्ध्या:
-
नोबेल पारितोषिक (१९३०): रमन प्रभावाच्या शोधाबद्दल त्यांना नोबेल पारितोषिक मिळालं.
-
भारतरत्न (१९५४): भारत सरकारने त्यांना भारतीय सर्वोच्च नागरी सन्मान “भारतरत्न” १९५४ मध्ये दिला.
-
रमन रिसर्च इंस्टिट्यूट: भारतीय विज्ञान क्षेत्रातील एक महत्त्वाचे संशोधन केंद्र.
-
रमण प्रभावाच्या योगदानामुळे शास्त्रज्ञांच्या दृष्टीकोनात महत्त्वपूर्ण बदल झाला.
महत्वपूर्ण विचार:
रमन हे नेहमी सांगत असत, “विज्ञान म्हणजे फक्त ज्ञान मिळवणं नाही, तर त्याला मानवतेसाठी उपयोगी बनवणं आणि त्या ज्ञानाचा आधार घेत नव्या नवीन गोष्टी शोधण्याचं शास्त्र आहे.” त्यांचे हे विचार आजही संशोधकांसाठी प्रेरणादायक आहेत.
मृत्यू:
रमन यांचा २१ नोव्हेंबर १९७० रोजी बंगलोर येथे निधन झाला. त्यांच्या योगदानामुळे भारतीय विज्ञान क्षेत्राला अनमोल ठेवा प्राप्त झाला आहे.
निष्कर्ष:
सी. व्ही. रमन यांचं जीवन हे समर्पण, कष्ट आणि विज्ञानाची आवड असलेल्या व्यक्तींचं आदर्श उदाहरण आहे. त्यांच्या शोधांमुळे भारतीय आणि जागतिक शास्त्रज्ञानात महत्त्वपूर्ण बदल घडले. “रमन प्रभाव” हा आजही भौतिकशास्त्रात एक महत्त्वपूर्ण टप्पा मानला जातो.