प्रदूषण एक समस्या मराठी निबंध | Pradushan Ek Samasya

pradushan ek samasya marathi nibandh मित्रांनो आज आपण प्रदूषण एक समस्या निबंध मराठी मध्ये पाहणार आहोत तरी हा निबंध तुम्हाला आवडेल अशी आशा करून आपण निबंधास सुरवात करूयात.

प्रदूषण हे अनेक प्रकारचे असते यामध्ये मृदा प्रदूषण, जल प्रदूषण, वायू प्रदूषण, ध्वनी प्रदूषण,  माती प्रदूषण, प्रकाश प्रदूषण, रेडिओधर्मी प्रदूषण इत्यादींचा समावेश होतो.

प्रदूषण हा आज मानव जीवनात एक गंभीर समस्यांचा विषय बनला आहे. मागील काही वर्षांर्पासून प्रदूषण वाढत चाललेल आहे.

त्यामुळे सर्व जीवांना अनेक अडचणींना सामोरे जाव लागत आहे. प्रदूषण म्हणजे नेमक तरी काय?

वातावरणात पाण्यात, हवेत किंवा अन्‍नात सजीवांना हानिकारक असलेले पदार्थ मिसळण्याच्या क्रियेला प्रदूषण म्हणतात.

प्रदूषण एक समस्या मराठी निबंध

‘pradushan ek samasya marathi nibandh’ प्रदूषणाची समस्या फक्त मानवी जीवनालाच भेडसावत आहे असे नाही तर हि समस्या संपूर्ण जीवित प्राण्यांच्या अस्तित्वाला धोकादायक झालेली आहे.

आज कित्येक शहरात प्रदूषण आपल्या विक्रमी स्तरावर चढलेला आहे. प्रदूषणामुळे ओझोन चे स्तर खूपच कमी झालेले आहे.

शास्त्रज्ञांचे असे मत आहे कि काही काळानंतर ओझोनची परत पूर्णपणे नाहीशी होईल आणि पृथ्वीवरील जीवन आपोआप संपुष्टात येईल.

प्रदूषणाची काही महत्त्वाची उदाहरणे :-

पाणी प्रदूषण म्हणजे अशुद्ध पाणी:- जेव्‍हां काही विषारी पदार्थ नद्या, समुद्र, तलाव, आणि इतर जलाशयांमध्‍ये प्रवेश करतात तेव्‍हां ते पाण्‍यामध्‍ये विरघळून जातात किंवा पाण्यात सडतात, कुजतात यामुळे पाणी अशुद्ध होते आणि जलप्रदूषण होते.

वायू प्रदूषण म्हणजे अशुद्ध हवा:- वायू प्रदूषण म्‍हणजे वातावरणात घातक दूषित पदार्थ मिश्रित होतात आणि वायू प्रदूषणामुळे आरोग्‍य समस्‍या उद्भवू शकतात तसेच ह्यामुळे पर्यावरण व संपत्तीची हानी होऊ शकते. यालाच आपण वायू प्रदूषण म्हणतो.

ध्वनिप्रदूषण म्हणजे मोठा आवाज:– नको असलेला, खूप जोराचा आवाज म्‍हणजेच ध्‍वनि प्रदूषण. ९० डेसिबल पेक्षा जास्‍त जोराच्या आवाजामुळे बहिरेपणा येतो.

ध्‍वनिप्रदूषणामुळे फक्‍त चिडचिडपणा किंवा रागच येत नाही तर ह्यामुळे रक्‍तवाहिन्‍या संकुचित होतात, आणि ऍन्‍ड्रॅलिनचा प्रवाह वाढतो.

मृदा प्रदुषण:- मृदा म्हणजे मातीचे सुद्धा प्रदुषण होते. pradushan ek samasya marathi nibandh

Pradushan Ek Samasya Marathi Nibandh

जल प्रदूषणाची कारणे:- 

• औद्योगिक वसाहती व कारखान्यांतील रासायनिक पदार्थ कोणत्याही प्रक्रियेविना नदी/नाले व इतर जलस्रोतांमध्ये सोडले जातात.
• नदीत कपडे धुणे, भांडी घासणे हे प्रकार रासायनिक प्रक्रिया केलेले पाणी पाण्यात मिसळल्याने पाण्यातील मासे मृत पावल्याने पाणी मोठ्या प्रमाणात प्रदूषण होते.

उपाय योजना:- 

जगभरातील साधारण २५ टक्के लोकसंख्येला पिण्याचे शुद्ध पाणी मिळू शकत नाही. पाण्याच्या शुद्धीकरणासाठी क्लोरीनचा वापर सर्वाधिक केला जातो.

पण त्यामुळे पाण्यातील सर्व प्रकारचे जंतू मरत नाहीत. त्यामुळे पाणी शुद्धीकरणासाठी शुद्धीकरणाच्या अन्य पद्धतींची गरज पडते.

वायू प्रदूषणाची कारणे:-

• सल्फर डायॉक्साईड (SO2)
• नायट्रोजन ऑक्साईड व डायॉक्साईड (NO and NO2)
• ओझोन (O3)
• व्होलेटाईल ऑरगॅनिक कंपाऊंड (VOC)
• कार्बन मोनॉक्साईड(CO)

उपाययोजना:-

केंद्रीय उत्सर्जन होण्याचे उदाहरण म्हणजे औद्योगिक ठिकाणे, वीजनिर्मिती कारखाने, तर सार्वत्रिक उत्सर्जनाचे उदाहरण आपली वाहतूक व्यवस्था धरता येईल

विविध प्रकारचे कडक नियम व कायदे यांनी औद्योगिक क्षेत्रातून होणार्‍या प्रदूषणावर विकसित देशात बर्‍याच प्रमाणात नियंत्रण मिळवले आहे.

वायू प्रदूषणाची कारणे:-

• या व्यतिरिक्त गाड्यांचे हॉर्न, सायरन, फटाके, गिरण्यांचे भोंगे, ध्वनिवर्धकांचे आवाज, रेडिओ-दूरचित्रवाणी संचांतून बाहेर पडलेले आवाज या सर्व गोष्टी ध्वनिप्रदूषण वाढण्यास मदत करतात.
• विविध मिडीया मुळे आवाजा चा गोंगाटा वाढला आहे आणि त्याचा विपरित पिरीणाम दिसून येतो.

उपाययोजना:-

वाढते ध्वनिप्रदूषण रोखण्यासाठी उड्डाणपूल व इलिव्हेटेड रोडवर आवाज प्रतिबंधके लावली गेली आहेत.

पुलांच्या कठड्यांभोवती फायबरचे सात फूट उंचीचे अडथळे उभारले की आवाजाची तीव्रता कमी होते.

प्रदूषणावर नियंत्रण कसे ठेवावे?

pradushan ek samasya marathi nibandh:- प्रदूषणावर मात करण्यासाठी काही मूलभूत उपाय योजना करण्यात येऊ शकते जेणे करून प्रदुषणाच्या समस्येवर थोडे का होईना काही प्रयत्न तर होईल.

प्रदूषणच्या भंयकर संकटातून सुटका करण्याकरीता मनुष्यास काही काळजी घेणे आवश्यक आहे. सर्वप्रथम कधीही सार्वजनिक नळ, विहिरी आणि इतर पाणीसाठ्यांजवळ केरकचरा टाकू नका.

जास्तीत जास्त झाडे लावण्याचा प्रयत्नावर जोर दिले पाहिजे. जोराजोरात हॉर्न वाजविणे, गाणे वाजविणे इत्यादींवर टाळा बांधण्यात यावा.

रासायनिक खतांच्‍या ऐवजी जैविक खतांचा वापर,पॉलिथिनच्‍या ऐवजी कागदाचा वापर, पॉलिएस्‍टरच्‍या ऐवजी कॉटन, ज्‍यूटचा वापर करण्‍याकडे कल ठेवा.

जास्तीतजास्‍त झाडे लावा. तुमच्‍या टीव्‍ही आणि म्‍युझिक सिस्‍टमचा आवाज कमी ठेवा. गाडीचा हॉर्न क्‍वचितच वाजवा.

लाउडस्‍पीकरचा वापर करण्यास प्रोत्‍साहन देऊ नका. लग्‍नाच्‍या वरातीत बॅन्‍ड व फटाक्‍यांचा वापर करू नका.

घरे, फॅक्‍टरी, वाहने यांपासून निघणार्‍या उत्‍सर्जनाचे प्रमाण कमीत कमी ठेवा. pradushan ek samasya marathi nibandh

मृदेचे संरक्षण कसे करता येईल ह्याकडे नेमके प्रयत्न झाले पाहिजे. असे काही मूलभूत प्रयत्न अमलात आणल्यास प्रदूषणाच्या वाढत्या समस्येवर थोडे का होईना निदान मात तर करण्यात येईल.

प्रदूषण हा मानवी क्रिया-प्रक्रियांचा परिणाम आहे. आणि या हानिकारक समस्येतून मनुष्यच स्वतःची सुटका करू शकतो.

सर्व मिळून प्रण घ्या की आपण प्रत्येक जण प्रदूषण संपवण्याचा प्रयत्न नक्की करणार.

तर मित्रांना तुम्हाला “pradushan ek samasya” हा मराठी निबंध आवडला असेल तर तुमच्या मित्रांना शेअर करायला विसरू नका धन्यवाद.

मित्रांनो, तुमच्याकडे प्रदूषण एक समस्या निबंध मराठी मध्ये काही अजून माहिती तुम्हाला सुचले असतील तर आम्हाला तुमच्या शब्दात नक्की पाठवा.

तुमच्या नावासह निबंध नवीन लिहिला जाईल. ती कोठूम कॉपी केल्यास आम्ही घेत नाही. इमेल – pawarshubham66@gmail.com

काही अडचण येत असेल तर तुम्ही आम्हाला कमेंट करून विचारू शकता. आम्ही आपल्या प्रश्नांची उत्तर निश्चितपणे देऊ.

प्रदूषण एक समस्या – मराठी निबंध

---

प्रस्तावना:

आजच्या आधुनिक आणि तंत्रज्ञानाधारित युगात मानवी प्रगती झपाट्याने होत आहे. पण या प्रगतीमुळे निसर्गाची समतोलता बिघडत आहे. त्याचाच एक परिणाम म्हणजे – प्रदूषण. ही समस्या केवळ भारतातच नव्हे, तर संपूर्ण जगात गंभीर बनली आहे.

---

प्रदूषण म्हणजे काय?

प्रदूषण म्हणजे वातावरणातील हवा, पाणी, माती, ध्वनी इ. घटकांचे विषारी किंवा हानिकारक घटकांमुळे होणारे प्रदूषण. यामुळे निसर्ग आणि माणसाचे आरोग्य दोन्ही धोक्यात येते.

---

प्रदूषणाचे प्रकार:

1. हवामान प्रदूषण:
   – वाहनांचे धूर, कारखान्यांचे विषारी वायू, धूळ व धूर यामुळे हवा विषारी होते.

2. पाण्याचे प्रदूषण:
   – नाल्यांचे पाणी, रासायनिक कारखान्यांचा कचरा थेट नद्यांमध्ये सोडणे.

3. मातीचे प्रदूषण:
   – प्लास्टिक, रसायने, रासायनिक खतांचा अतिवापर यामुळे शेती आणि माती खराब होते.

4. ध्वनी प्रदूषण:
   – गाड्यांचे हॉर्न, सणसमारंभातील मोठे आवाज, औद्योगिक आवाज यामुळे कानांवर व मानसिक आरोग्यावर परिणाम होतो.

---

प्रदूषणाचे परिणाम:

• आरोग्यावर परिणाम: श्वसनाचे विकार, कर्करोग, त्वचारोग.

• प्राणी आणि वनस्पतींच्या जीवनावर परिणाम.

• पावसाचे प्रमाण कमी होणे, हवामान बदल, ग्लोबल वॉर्मिंग.

• भूजल आणि अन्नसाखळीवर वाईट परिणाम.

---

प्रदूषण नियंत्रणासाठी उपाय:

• झाडे लावा, वृक्षतोड थांबवा.

• प्लास्टिकचा वापर टाळा.

• सार्वजनिक वाहतूक वापरा.

• कारखान्यांनी ट्रीटमेंट प्लांट वापरावे.

• प्रत्येकाने आपले पर्यावरण जागरूकपणे जपावे.

---

उपसंहार:

प्रदूषण ही समस्या फार मोठी आहे, पण प्रत्येक व्यक्ती थोडं योगदान दिलं तरी ती समस्या सोडवता येते. “स्वच्छ भारत, हरित भारत” हे आपल्या सर्वांचं ध्येय असायला हवं. निसर्ग आपला आहे – त्याचं रक्षण करणे आपलं कर्तव्य आहे.

---

हवे असल्यास मी याच निबंधाचे १० ओळींचं छोटं स्वरूप, भाषणासाठी मोडिफाय केलेला आवृत्ती, किंवा PDF तयार करून देऊ शकतो. सांगू का?