कोजागरी पौर्णिमा माहिती, इतिहास मराठी | Kojagiri Purnima Information in Marathi
हॅलो मित्रांनो कशे आहात तुम्ही आज मी तुम्हाला कोजागरी पौर्णिमा माहिती, इतिहास मराठी | Kojagiri Purnima Information in Marathi सांगणार आहे तर चला बघुयात.
आणखी वाचा – स्वातंत्र्य दिन
कोजागरी पौर्णिमा मराठी | Kojagiri Purnima Information in Marathi
आश्विन पौर्णिमेला कोजागरी पौर्णिमा असे म्हणतात. हिला कौमुदी पौर्णिमा किंवा नव्याची पुनव असेही म्हणतात. शरद् ऋतूतील ही कोजागरी पौर्णिमा म्हणजे जागृतीचा, वैभवाचा, आनंदाचा उत्सव. या दिवशीचा चंद्र सर्वांत मोठा, अधिक आकर्षक वाटतो. या दिवशीचा चंद्र अधिक शांत, शीतल तर असतोच; शिवाय तो उपकारकही असतो. शेतातील धान्याला व औषधी वनस्पतींना तो पुष्ट करतो.
या व्रताला कोजागरव्रत असे म्हणतात. या दिवशी उपवास करून रात्री लक्ष्मी व ऐरावतावर बसलेला इंद्र यांची पूजा करतात. आटीव दूध चंद्रप्रकाशात ठेवतात व मध्यरात्री त्याचा चंद्राला नैवेद्य दाखवून प्रसाद म्हणून सर्वजण पितात. हे दूध आरोग्यवर्धक, अमृतमय आहे असे समजले जाते. या दिवशी देव व पितर यांना नवीन पोहे व नारळाचे पाणी अर्पण करतात. या दिवशी रात्री द्यूत खेळावे. गाणी म्हणावीत. नृत्यादी कार्यक्रम करावेत. या दिवशी मध्यरात्र संपेपर्यंत कोणीही झोपू नये. कारण या दिवशी रात्री वरदा लक्ष्मी पथ्वीवर सगळीकडे संचार करीत असते व जे कोणी जागे असून बुद्धिबळ इत्यादी खेळात मग्न असतील त्यांच्यावर ती प्रसन्न होते. इंद्रसुद्धा असाच फिरत असतो व आपली पूजा कोठे चालली आहे ते पाहतो व त्या घरावर कृपा करतो, असे पुराणात सांगितले आहे. –
निशीथे वरदा लक्ष्मीः को जागर्ति इति भाषिणी।
तस्मै वित्तं प्रयच्छामि यो जागर्ति महीतले।।
म्हणजे या दिवशी मध्यरात्री लक्ष्मीदेवी विचारते, ‘कोण जागं आहे?’ – म्हणजे कोण आपल्या कर्तव्याला जागतो? कोण-कोण आपली कामं नीट करतो? शेतकरी शेतात काम करतो का? विद्यार्थी नीट अभ्यास करतात का? शिक्षक मनापासून शिकवतात का? आईवडील, पालक आपल्या मुलामुलींच्याकडे ‘नीट लक्ष देतात का? जो कोणी जागा असेल जागरुक असेल, दक्ष असेल त्याला मी द्रव्यसंपत्ती देणार आहे,’ असे म्हणत लक्ष्मी पृथ्वीवर संचार करते. ‘को जागति?’ या शब्दांवरूनच या पौर्णिमेला आणि देवीलाही कोजागरी असे नाव पडले. या दिवशी लक्ष्मीच्या स्वागतासाठी रस्ते-घरे-मंदिरे, उद्याने, नद्यांचे घाट स्वच्छ करून त्या ठिकाणी दीप लावतात.
लक्ष्मीला नीटनेटकेपणा, स्वच्छता, पावित्र्य आवडते. जेथे या गोष्टी असतात तेथेच लक्ष्मी वास्तव्य करते. या पौर्णिमेला शरत्पौर्णिमा असेही म्हणतात. कारण शरद् ऋतूची सर्व शोभा या दिवशी दिसून येते. पावसाळ्यानंतरच्या या रात्री चंद्रही पूर्ण प्रकाशित झालेला असतो. जो आपल्या कर्तव्याच्या बाबतीत सदैव जागृत असतो त्यालाच सर्व प्रकारची लक्ष्मी मिळते. आळशी, झोपाळू, कामचुकार अशा माणसावर लक्ष्मीची कृपा होत नाही. शुद्ध व पवित्र अंतःकरणाने जीवनाचा आनंद मिळवितो, कर्तव्यकर्म करतो तोच जीवनात यशस्वी होतो, हाच या कोजागरी उत्सवाचा अर्थपूर्ण संदेश आहे.
काय शिकलात?
आज आपण कोजागरी पौर्णिमा माहिती, इतिहास मराठी | Kojagiri Purnima Information in Marathi पाहिली आहे पोस्ट वाचल्याबद्दल मनापासून धन्यवाद
कोजागिरी पौर्णिमा – माहिती
प्रस्तावना:
कोजागिरी पौर्णिमा हा भारतात विशेषतः महाराष्ट्रात साजरा होणारा एक प्रसिद्ध हिंदू सण आहे. हा सण आश्विन महिन्याच्या पूर्णिमेच्या रात्री साजरा केला जातो. कोजागिरी म्हणजे “कोण जागा आहे?” या अर्थाने, या रात्री लक्ष्मी देवीच्या व्रताचे पालन केले जाते आणि विशेषत: श्रीच्या पूजा केली जाते. हा सण मुख्यतः महिलांद्वारे उत्साहाने साजरा केला जातो.
कोजागिरी पौर्णिमेचा महत्त्व:
कोजागिरी पौर्णिमा विशेषतः दोन बाबींसाठी महत्त्वाची आहे:
-
शिवरात्र आणि लक्ष्मी पूजन: या रात्री लक्ष्मी देवीची पूजा केली जाते. लोक या दिवशी रात्री जागरूक राहून भक्ति आणि संकल्प घेतात.
-
चंद्र दर्शन: या रात्री विशेषत: चंद्रदर्शनाचा महत्त्व आहे. चंद्राचे दर्शन करून, महिलांनी दूध पिऊन त्याच्या आशीर्वादाने स्वास्थ्य, सौंदर्य, आणि समृद्धीची कामना केली जाते.
कोजागिरी पौर्णिमेचे धार्मिक महत्त्व:
-
लक्ष्मी पूजन: हिंदू धर्मानुसार, कोजागिरी पौर्णिमेची रात्र लक्ष्मीच्या व्रतासाठी विशेष असते. या रात्री लक्ष्मी माता आपल्या भक्तांच्या घरांमध्ये येऊन त्यांना धन, संपत्ती, आणि सुख-शांती देतात.
-
चंद्रदर्शन: कोजागिरी पौर्णिमेच्या रात्री चंद्राचा विशेष महत्त्व असतो. चंद्र दर्शन करून महिलांद्वारे संपूर्ण कुटुंबाच्या सुख-शांतीची कामना केली जाते. चंद्राच्या दर्शनामुळे सौंदर्य, आरोग्य आणि समृद्धीचा लाभ होतो, असे मानले जाते.
कोजागिरी पौर्णिमेची पूजा विधी:
-
पुजा किव्हा आरती: या दिवशी घराघरात लक्ष्मी पूजन केले जाते. स्वच्छता, दीपमालिका, चंद्राचे दर्शन आणि खास व्रतांचे पालन केले जाते.
-
दूधाचे महत्त्व: या रात्री महिलांना चंद्राचे दर्शन घेतले जाते आणि दूध पीण्याची परंपरा आहे. दूध पिऊन, महिलांनी सुख-शांती आणि समृद्धीची कामना केली जाते.
-
आरोग्य व सौंदर्य: चंद्राच्या कढून घेतलेल्या आशीर्वादाने महिलांचे सौंदर्य आणि आरोग्य उत्तम होईल, असे मानले जाते.
कोजागिरी पौर्णिमा साजरा करण्याची पद्धत:
-
चंद्राचे दर्शन: या दिवशी चंद्राचे दर्शन घेतले जाते. चंद्र प्रकाशातून येणारा आशीर्वाद स्वीकारला जातो.
-
काकडी किंवा दूध सेवन: महिलांद्वारे काकडी, दूध किंवा इतर पौष्टिक आहार घेतले जातात, ज्याने सौंदर्य आणि आरोग्य चांगले राखले जाते.
-
पारंपारिक आरती व पूजाः विशेष लक्ष्मी पूजा आणि पारंपरिक पूजा विधी यांचा समावेश असतो.
कोजागिरी पौर्णिमेची सामाजिक महत्त्व:
कोजागिरी पौर्णिमा संपूर्ण कुटुंबांसाठी एकत्र येण्याचा, एकमेकांच्या आनंदात सामील होण्याचा आणि देवतेचे आशीर्वाद घेण्याचा दिवस आहे. या दिवशी अनेक कुटुंबे एकत्र येतात आणि प्रसन्न वातावरणात आनंद साजरा करतात.
निष्कर्ष:
कोजागिरी पौर्णिमा हा एक खास आणि आनंददायक सण आहे, जो सर्व वयाच्या लोकांसाठी महत्त्वपूर्ण आहे. या रात्री चंद्राचे दर्शन, दूध पिऊन व्रत करणे आणि लक्ष्मी माता पूजा करणे यामुळे समृद्धी, सुख, आणि आरोग्य प्राप्त होण्याचा विश्वास आहे. त्यामुळे, हा सण धार्मिक, सांस्कृतिक आणि सामाजिक दृष्टीने महत्वाचा मानला जातो.